W Polsce

Rewitalizacja staje się w Polsce tematem coraz częściej dyskutowanym, co wynika z przyjętych założeń polityki rozwojowej z jednej strony, z drugiej zaś z możliwości wykorzystania środków pomocowych UE na lata 2014-2020 w procesie odnowy często bardzo zdegradowanych i zaniedbanych obszarów miast.

O potrzebie wzmocnienia miast jako ośrodków postępu gospodarczego, społecznego i kulturalnego wspomina się w średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju, w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego oraz Krajowej Polityce Miejskiej. W sukurs dokumentom strategicznym przychodzi Ustawa o rewitalizacji, której głównym celem jest „stworzenie kompleksowych ram prawnych dla prowadzenia procesów rewitalizacji” i udostępnienie skutecznych narzędzi, które pozwolą na sprawniejsze wyprowadzanie zdegradowanych obszarów ze stanu kryzysowego.

Podstawowym założeniem rewitalizacji Pragi-Północ była otwarta polityka informacyjna, która zapewniła aktywny udział mieszkańców i interesariuszy.

W pierwszym etapie prowadzona była skuteczna akcja promocyjna i informacyjna, na którą złożyły się foldery dotyczące poszczególnych inicjatyw rewitalizacyjnych Urzędu oraz dwukrotnie aktualizowana broszura informująca o stanie realizacji projektów wpisanych do Mikroprogramu. Opracowano też logo Rewitalizacji Warszawskiej Pragi, którym są opatrywane wszystkie materiały promujące rewitalizację Dzielnicy, dzięki czemu uzyskano efekt spójności i rozpoznawalności przekazu intensyfikujący zainteresowanie tematem.

W kolejnej fazie projektowej Mikroprogram Rewitalizacji był konsultowany z wykazującą duże zainteresowanie lokalną społecznością (6 spotkań), dzięki czemu jego ostateczny kształt w pełni odpowiada oczekiwaniom mieszkańców, a – co za tym idzie – był śledzony z akceptacją. Cykliczne konsultacje Mikroprogramu toczyły się także w gronie powstałego w 2007 r. Forum ds. Rewitalizacji Dzielnicy Praga-Północ, w którym uczestniczyli przedstawiciele mieszkańców, organizacji pozarządowych i Wspólnot Mieszkaniowych (gotowość udziału w pracach Forum zadeklarowało ok. 140 osób).

W następnym etapie podniesieniu poziomu partycypacji społecznej służyły bezpłatne szkolenia i warsztaty dla mieszkańców i inwestorów dot. przygotowywania projektów rewitalizacyjnych i pozyskiwania środków finansowych na ich realizację (w tym dotacji z funduszy unijnych oraz nisko oprocentowanych pożyczek z Inicjatywy JESSICA). Organizowano też otwarte wykłady dla mieszkańców (w tym spotkanie z seniorami i warsztaty dla młodzieży) oraz wycieczki dla mieszkańców, radnych, inwestorów, studentów
i gości (w tym także zagranicznych) po obszarze kryzysowym Pragi-Północ prezentując projekty rewitalizacji i wskazując na potencjał inwestycyjny Dzielnicy. Z kolei udział przedstawicieli Urzędu w specjalistycznych konferencjach wyjazdowych był nie tylko okazją do przedstawienia Dzielnicy Praga-Północ, jej potrzeb i podejmowanych działań rewitalizacyjnych, lecz przede wszystkim wymiany doświadczeń i zapoznania się z dobrymi praktykami.

Aby wypełnić ulice działalnością kreatywną, w lutym 2012 r. do 21 ośrodków kultury (w tym filharmonii, teatru, opery, galerii, klubów itd.) wysłano informację o przyjętych kierunkach przekształceń Starego Miasta, zapraszając do wspólnego kreowania przestrzeni twórczej związanej z działalnością artystyczną.

Administracja Domów Miejskich zaczęła stosować preferencje w wynajmie lokali gminnych na funkcje związane z działalnością kreatywną i artystyczną, np.: zamiast planowanego wcześniej sklepu z używaną odzieżą, powstało Muzeum Mydła i Historii Brudu.

Skutecznym narzędziem dla włączenia mieszkańców, najemców i właścicieli nieruchomości w proces poprawy estetyki Starego Miasta są organizowane konkursy i inicjatywy: np. ogłoszony w 2012 r. konkurs na najlepszy szyld w mieście, przeprowadzona w 2013 r. akcja rozdawania kwiatów doniczkowych, organizowana przez Bydgoską Organizację Turystyczną wraz ze Stowarzyszeniem „Starówka” akcja „Długa w kwiatach” czy ogłoszony Zarządzeniem Prezydenta w 2014 r. konkurs na najpiękniejszy wystrój świąteczno-noworoczny.

W 2008 r. przyjęto Projekt Rewitalizacji Letnicy. Przyjęto w nim, że działania rewitalizacyjne w pierwszym etapie (do 2012 r.) polegać będą tu na:

-kapitalnym remoncie 30 budynków komunalnych;

-wyburzeniu obiektów komunalnych o złym stanie technicznym;

-kompleksowej modernizacji ulic;

-budowie ok. 150 mieszkań, pozostających w gestii miasta;

-realizacji działań w sferze społecznej, skierowanych do lokalnej społeczności (obejmujących m.in. zajęcia z zagospodarowania czasu wolnego i rozwoju zainteresowań, szkolenia językowego i komputerowego itp.).

Ustalono, że miejscem ogniskującym społeczną aktywność będzie Dom Otwarty (zlokalizowany w budynku dawnej szkoły).

Ważnym uzupełnieniem podjętych na terenie Letnicy technicznych działań rewitalizacyjnych były i są działania o charakterze społecznym, mające na celu zmianę jakości oraz stylu życia jej mieszkańców.

W szczególności podstawowe zadania programowe objęły:

-projekt pn. „Od ulicy do EURO 2012!”, realizowany przez Towarzystwo Pomocy im. św. Brata Alberta Koło Gdańskie i obejmujący m.in. działalność Punktu Konsultacji Obywatelskich, w którym dyżury pełnili: psycholog, terapeuta, doradca zawodowy, pracownik socjalny, księgowa i asystent rodziny, a dla najmłodszych mieszkańców organizowane były różnego typu zajęcia sportowe;

-projekt pn. „Let’s Art”, realizowany przez Centrum Sztuki Współczesnej „Łaźnia”, którego celem było przeprowadzenie cyklu warsztatów artystyczno-edukacyjnych dla młodych mieszkańców Letnicy, obejmujących warsztaty: tańca współczesnego, dźwiękowe, malarstwa i rysunku oraz animacji komputerowej; w ramach tego projektu prowadzone była również Otwarta Pracownia Dźwięków oraz Otwarta Pracownia Malarstwa, w której uczestnicy warsztatów zapoznawali się z różnorodnymi technikami wyrazu artystycznego;

-projekt pn. „NUDO – warsztaty lingwistyczno-taneczne”, realizowany przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie i skupiający się na przeprowadzeniu dwuletnich warsztatów z zakresu artoterapii – terapii przez naukę i sztukę oraz obejmujący także naukę języków obcych, tańca i chodzenia na szczudłach dla dzieci
i młodzieży;

-zorganizowanie Klubu Aktywnych Kobiet, co stanowiło najwcześniejszy projekt realizowany na terenie Letnicy od 2009 r. przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie; w jego ramach prowadzone były zajęcia fryzjersko-kosmetyczne, florystyczne, artystyczne, treningi antystresowe, warsztaty kulinarne, a także związane z wyrobem biżuterii, zdobnictwem i wystrojem wnętrz oraz gimnastyka dla pań; projekt ten skierowany był do mieszkanek Letnicy w szczególności kobiet biernych zawodowo, a jego celem była ich aktywizacja społeczna oraz dokształcanie zawodowe, a także integracja społeczności dzielnicy;

-szkolenia językowe, prowadzone przez Referat Rewitalizacji Urzędu Miejskiego i obejmujące młodzież oraz dorosłych, dla których te zajęcia prowadzono od jesieni 2012 r. do połowy 2015r.

Przedmieścia Odrzańskie we Wrocławiu jeszcze kilka lat temu kojarzyły się z biedą, przestępczością i zaniedbanymi kamienicami, problemami mieszkaniowymi. Dzięki prowadzonym od 2008 roku procesom rewitalizacyjnym dzielnica powoli zaczęła wracać do życia.

Przyjęty plan rewitalizacji był przekrojowy, dotyczył m.in.:
-ratowania zabytkowych kamienic;
-uatrakcyjnienia przestrzeni publicznej (zieleń miejska, podwórka, obiekty sportowe i rekreacyjne);
-wsparcia dla mieszkańców w ramach pomocy społecznej;
-poprawy bezpieczeństwa;
-pomocy w wychodzeniu z bezrobocia.
Ponadto zostały stworzone punkty poradnictwa rodzinnego, obywatelskiego, świetlice środowiskowe i kluby seniora.

Prace remontowo-infrastrukturalne ciągle trwają, ale są już pierwsze społeczne efekty programu - Nadodrze jest dziś miejscem, gdzie organizuje się wydarzenia kulturalne i inicjatywy społeczne tj. Dzień Rewitalizacji, Dzień Sąsiada, festyny rodzinne, wystawy „Operacja Nadodrze” oraz przedsięwzięcia obywatelskie.

We wstępnej fazie projektu w celu zbudowania relacji z interesariuszami powstał Infopunkt przy ulicy Łokietka 5. Rozpoczynający rewitalizację dzielnicy magistrat chciał stworzyć miejsce skupiające wszystkich, którzy mają pomysł i chcą się włączyć w rewitalizację, czyli mieszkańcy, artyści, przedsiębiorcy, urzędnicy. Infopunkt zaczął od informowania o nadchodzących wydarzeniach, o możliwości wynajmowania lokali na Nadodrzu, o dofinansowaniu projektów. Organizowane były debaty o rewitalizacji dzielnicy, wystawy, warsztaty i projekty artystyczne

Zaangażowano organizacje pozarządowe, które wspierały projekt. Powstało Centrum Organizacji Pozarządowych, gdzie znalazło dla siebie miejsce osiem stowarzyszeń: od kulturalnych, przez sportowe, po kombatan

-Fundacja EkoRozwój stworzyła ekologiczną mapę Nadodrza, na której obok kamienic są zaznaczone wszystkie miejsca zielone i takie, gdzie można posadzić drzewa. Zachęcano do sadzenia drzew owocowych, budowano z mieszkańcami budki dla jerzyków. Ptaki te żyją licznie w miastach, gniazda mają m.in. pod dachami kamienic (często zdarza się, że podczas remontu gniazda są niszczone), organizowano także konkursy dla młodzieży.
-Powstało biuro coworkingu CO12, które wynajmuje przestrzeń na różny czas ludziom rozmaitych profesji.

-Stworzono kulturalną mapę Wrocławia i organizowano liczne konkursy angażujące mieszkańców, na przykład warsztaty krawieckie.
-Na Nadodrzu znajduje się już siedem galerii, które działają w lokalach gminnych.
-Organizowane są tu: Europejski Dzień Sąsiada, pikniki, warsztaty uliczne dla dzieci, spotkania i debaty.